Wat speelde er in deze zaak?
Een werknemer solliciteerde in 2016 naar de functie van psychotherapeut en directeur Zorg bij een zorgaanbieder. Hij vermeldt op zijn curriculum vitae dat hij lid is van diverse specialistenverenigingen en dat hij meerdere opleidingen heeft behaald. Hij wordt in januari 2017 voor onbepaalde tijd aangenomen en tevens benoemd tot statutair bestuurder. Niet veel later komt de werkgever via een specialistenvereniging ter ore dat de werknemer helemaal geen lid is van die vereniging en dat er ook niets bekend is over zijn opleidingen. De zorgaanbieder deelt de werknemer via e-mail mee dat het verstrekken van deze onjuiste informatie een dringende reden geeft voor ontslag.
Het aandeelhoudersbesluit tot benoeming van de werknemer als statutair bestuurder en de arbeidsovereenkomst worden vervolgens (buitengerechtelijk) door de werkgever vernietigd wegens bedrog. De werkgever verzoekt de kantonrechter de werknemer tevens te veroordelen tot terugbetaling van het al uitbetaalde loon.
Oordeel kantonrechter en Hof
De kantonrechter en het Hof wijzen het verzoek van de werkgever tot de terugbetaling van het loon af. Zij stellen dat buitengerechtelijke vernietiging alleen mogelijk is als de arbeidsovereenkomst na ontdekking van het bedrog (vrijwel) geheel nutteloos blijkt te zijn geworden, omdat de bedongen arbeid niet kon/kan worden uitgevoerd. Omdat daarvan geen sprake is, is de buitengerechtelijke vernietiging van de arbeidsovereenkomst in strijd met het gesloten systeem van het ontslagrecht en kan het beroep van de werkgever om die reden niet slagen.
Oordeel Hoge Raad
De Hoge Raad oordeelt dat de werkgever zich ondanks het gesloten ontslagstelsel kan beroepen op de (buitengerechtelijke) vernietiging indien er sprake is van bedrog. Het wettelijke stelsel van het ontslagrecht staat daaraan niet in de weg, omdat het stelsel niet strekt tot bescherming van een werknemer die bedrog pleegt bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst. Ook is niet vereist dat de arbeidsovereenkomst (vrijwel) geheel nutteloos is geworden. Wel geeft de Hoge Raad aan dat de vernietiging geheel of voor een deel ongedaan gemaakt kan worden indien de al ingetreden gevolgen van de arbeidsovereenkomst bezwaarlijk ongedaan gemaakt kunnen worden. Daarnaast is het mogelijk dat het beroep van de werkgever op vernietiging van de arbeidsovereenkomst wegens bedrog naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar kan zijn. Indien de arbeidsovereenkomst voordeel heeft opgeleverd voor de werkgever, kan daarmee dus rekening worden gehouden.
