Dit artikel is bijgewerkt op 23 juni 2021
De door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten, op grond waarvan opdrachtgevers kunnen contracteren met zelfstandigen zonder inhouding van loonheffingen, zullen dit jaar hun geldigheid verliezen. De Belastingdienst publiceert geleidelijk bijgewerkte modelovereenkomsten. De SER heeft verder advies gegeven om de fiscale voordelen voor zelfstandigen te verminderen.
In de afgelopen weken is de discussie in de media over de positie van zelfstandigen weer opgelaaid.
In het SER-advies dat deze week is verschenen, zal bij inhuur van zzp’ers onder een uurtarief van €30-35, een rechtsvermoeden van werknemerschap ontstaan. De zelfstandigenaftrek voor IB-ondernemers (eenmanszaak) dienen in de SER-voorstellen te vervallen. Dit lijkt tot de nodige onrust bij zelfstandigen en hun opdrachtgevers te leiden. Een ander belangrijk punt dat bijdraagt aan deze onrust is dat de modelovereenkomsten die door de belastingdienst zijn goedgekeurd, geleidelijk hun geldigheid verliezen zonder dat er een heldere oplossing voor handen is.
De implementatie van het SER-advies is nog toekomstmuziek, waarbij veel aspecten nader moeten worden uitgewerkt. Het vervallen van de modelovereenkomsten is daarentegen concreet en actueel. Enige duiding ten aanzien van dit laatste punt achten wij daarom op zijn plaats.
Met de invoering van de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA) in mei 2016, is de fiscale wetgeving omtrent de inhuur van zelfstandigen aangescherpt. Indien een arbeidsrelatie met een (fictieve) dienstbetrekking kan worden gelijkgesteld, dient door de opdrachtgever/werkverschaffer loonbelasting en sociale premies te worden ingehouden en afgedragen. Om een oplossing te bieden voor de onzekerheid van opdrachtgevers en opdrachtnemers die met de invoering van de Wet DBA is ontstaan, heeft de Belastingdienst op verzoek van brancheverenigingen en individuele bedrijven verschillende modelovereenkomsten beoordeeld. Algemene goedgekeurde modelovereenkomsten zijn integraal beschikbaar op de website van de Belastingdienst. Alle goedgekeurde modelovereenkomsten worden door de Belastingdienst onder vermelding van het goedkeuringsnummer en einddatum gepubliceerd in het Register overeenkomsten DBA.
Indien een opdrachtgever en een zelfstandige gebruik maken van een modelovereenkomst – en handelen conform de modelovereenkomst – is de opdrachtgever in beginsel gevrijwaard van inhouding en afdracht van loonheffingen. De modelovereenkomsten die de Belastingdienst vanaf 2016 heeft goedgekeurd hebben echter een geldigheidsduur van vijf jaren. Diverse algemene modelovereenkomsten verlopen derhalve in 2021. Vanaf hun einddatum geven de betreffende modelovereenkomsten geen vrijwaring meer. Er is geen sprake van een automatische verlenging van de modelovereenkomsten. Inmiddels hebben een aantal brancheorganisaties, maar ook een aantal individuele bedrijven de looptijd van hun modelovereenkomst verlengd. De bijgewerkte algemene modelovereenkomsten “geen werkgeversgezag” en “vrije vervanging” zijn recentelijk beschikbaar gesteld op de website van de Belastingdienst.
In de meeste modelovereenkomsten is opgenomen dat partijen (de ZZP-er en de opdrachtgever) niet beogen om een arbeidsovereenkomst aan te gaan. De Hoge Raad heeft recent geoordeeld (6 november 2020 ECLI:NL:HR:2020:1746) dat de bedoeling van partijen in principe geen rol meer speelt bij de vraag of de overeenkomst moet worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst. Dit neemt de Belastingdienst voortaan mee bij een verlengingsaanvraag of een nieuw verzoek voor goedkeuring van een voorgelegde modelovereenkomst.
Tot 1 oktober 2021 geldt het handhavingsmoratorium. Dit houdt in dat de Belastingdienst geen naheffing loonheffingen en/of correctieverplichting oplegt, indien de belastingdienst – achteraf – van mening is dat een arbeidsrelatie kwalificeert als een (fictieve) dienstbetrekking, tenzij de opdrachtgever kwaadwillend is of aanwijzingen van de Belastingdienst niet (tijdig) opvolgt. Omdat de duur van het handhavingsmoratorium gekoppeld lijkt te zijn aan de inwerkingtreding van de nieuwe wet- en regelgeving die de Wet DBA vervangt, is een verdere verlenging van het handhavingsmoratorium niet uit te sluiten.
In de tussentijd adviseren wij u om de door u gebruikte modelovereenkomst, voor zover de geldigheid binnenkort zal vervallen of is vervallen, voor te leggen aan de Belastingdienst en/of gebruik te maken van de bijgewerkte algemene modelovereenkomsten “geen werkgeversgezag” en “vrije vervanging” bij het inhuren van nieuwe onafhankelijke zelfstandigen. Verder merken we op dat de uitleg bij de modelovereenkomsten zeer algemeen van aard is en niet veel houvast biedt voor het kader waarbinnen zij gebruikt kunnen worden. Dat betekent echter niet dat partijen vrij zijn in de keuze of iemand als zelfstandige of als werknemer werkt. De reikwijdte van de toepasselijkheid van de modelovereenkomsten is afgebakend door de algemene opmerkingen in de toelichting. De toepasselijkheid zal dus van geval tot geval beoordeeld dienen te worden.
Mocht u vragen hebben over dit onderwerp dan kunt u contact met ons opnemen of met uw vaste contactpersoon.
