1. Betwist standpunt van de Vlaamse Belastingdienst
1.1. Schenking effecten met voorbehoud vruchtgebruik
In de regel heeft een schenking van effecten met voorbehoud van vruchtgebruik de gesplitste inschrijving van de effecten in het effectendossier als gevolg. Eerder nam de Vlaamse Belastingdienst het standpunt in dat de gesplitste inschrijving wijst op een “bedekte” bevoordeling. Als over de schenking geen schenkbelasting werd betaald, was volgens de Vlaamse Belastingdienst altijd Vlaamse erfbelasting verschuldigd bij overlijden van de schenker als inwoner van het Vlaams Gewest. De Vlaamse Belastingdienst verklaarde het standpunt van toepassing op schenkingen gedaan vanaf 1 juni 2016. In de praktijk wordt door inwoners van het Vlaams Gewest vaak geschonken voor notaris in Nederland, omdat er dan geen Vlaamse schenkbelasting moet betaald worden (wat bij een schenking voor Belgische notaris wel het geval is). Als de schenker de schenking zonder schenkbelasting 3 jaar overleeft, is volgens de wet bij overlijden in het Vlaams Gewest ook geen erfbelasting verschuldigd over de schenking. Volgens het standpunt van de Vlaamse Belastingdienst bleef de erfbelasting altijd verschuldigd, ook bij overlijden na meer dan 3 jaar.
1.2. Schenking delen maatschap met voorbehoud vruchtgebruik
De Vlaamse Belastingdienst paste het standpunt ook toe op schenkingen vanaf 1 juni 2017 van delen van een maatschap met voorbehoud van vruchtgebruik, wanneer door de maatschap effecten werden gehouden. Er diende schenkbelasting te worden betaald, om een bedekte bevoordeling en een altijddurend risico op erfbelasting te vermijden. Op basis van het standpunt werd het ook oppassen geblazen met wederbeleggingen. Uitkeren leek de enige oplossing, tenminste voor de vruchten.
1.3. Gesplitste aankoop
Tenslotte werd het standpunt ook toegepast op gesplitste aankopen, in de praktijk veelal van een onroerend goed. Ouders kopen het vruchtgebruik van het onroerend goed, terwijl de kinderen de blote eigendom kopen. Voor de aankoop krijgen de kinderen de gelden voor de aankoop, middels een schenking. De Vlaamse Belastingdienst eiste de betaling van schenkbelasting voor schenkingen vanaf 2015, zo niet was de sanctie het altijddurend risico op erfbelasting.
2. Vernietiging standpunt door Raad van State
In een arrest van 12 juni jl. heeft de Raad van State beslist dat het vermoeden van “bedekte” bevoordeling kan worden weerlegd met een schenking zonder schenkbelasting . Het betwiste standpunt wordt vernietigd !
3. Een wetswijziging als gevolg ?
3.1. Reactie Vlaamse Belastingdienst
De Vlaamse Belastingdienst heeft bevestigd het standpunt niet meer te zullen toepassen. Tegen eerdere toepassingen kan bezwaar worden gemaakt.
3.2. Te verwachten wetswijziging
Wel wordt algemeen verwacht dat de wetgeving ter zake zal worden gewijzigd ! Eerder verklaarde het Hof van Cassatie de interpretatie van de Vlaamse Belastingdienst van sterfhuisclausules in huwelijkscontracten onwettig, waarna de Vlaamse decreetgever de wetgeving ter zake heeft gewijzigd op verzoek van de Vlaamse Belastingdienst. Een gelijkaardig scenario wordt thans verwacht voor bepaalde schenkingen met voorbehoud van vruchtgebruik zonder schenkbelasting.
4. Opgepast met alternatieven voor vruchtgebruik
Het is ondertussen ook uitkijken met schenkingen met een voorbehoud van een te hoge (lijf)rente en/of een voorbehoud van zeggenschap. Eerder oordeelde de Vlaamse Belastingdienst in bepaalde gevallen ook negatief over dergelijke schenkingen zonder schenkbelasting.
