Moet ik als werkgever loon betalen als het openbaar vervoer staakt en Peter niet op het werk geraakt?

In principe blijft loon verschuldigd wanneer de vertraging of afwezigheid van een werknemer niet te wijten is aan de werknemer zelf. Hierbij is echter wel vereist dat de werknemer zich normaal naar zijn werk tracht te begeven. Bovendien moet de oorzaak van de vertraging of de afwezigheid zich hebben voorgedaan op het moment dat de werknemer onderweg is naar zijn werk. Met andere woorden: als het gaat om een staking die reeds werd aangekondigd en daarom te voorzien was, dan is geen loon verschuldigd.

Er is daarnaast ook geen loon verschuldigd indien het openbaar vervoer voor de werknemer niet de enige optie was. Enkel indien ook andere opties zoals andere vervoersmiddelen of carpoolen onmogelijk zijn voor de werknemer, is loon verschuldigd. Het volstaat niet dat het moeilijk is om tot op het werk te geraken. Dit moet werkelijk onmogelijk zijn.

Gelet op het feit dat de staking van 9 november 2022 al zeer lang op voorhand werd aangekondigd, zal geen loon verschuldigd zijn indien de werknemer niet op het werk verschijnt (en niet telewerkt).

Wat als Peter er wel te voet zou geraken, maar hij toch afwezig is omwille van de sluiting van de kinderopvang?

Als Peter te voet naar het werk kan komen, dan vormt de staking van het openbaar vervoer dus geen belemmering om zich naar het werk te geven. Als hij echter voor zijn kinderen moet zorgen, omdat de kinderopvang gesloten is, dan kan hij een beroep doen op verlof om dwingende redenen (familiaal verlof). Hij zal dan geen recht hebben op loon, tenzij anders wordt overeengekomen.

Indien Peter reeds meer dan 10 dagen familiaal verlof heeft genomen (en extra verlof dus geen optie meer is), dan is het ook mogelijk om vakantiedagen op te nemen of toegestane (onbetaalde dan wel betaalde) afwezigheid overeen te komen.

Wat als Peter zelf deelneemt aan de staking?

Indien hij is aangesloten bij een vakbond en het gaat om een staking in de onderneming, heeft hij recht op een stakingsvergoeding ten laste van de vakbondsorganisatie. Voorwaarde is wel dat de staking erkend is door de betrokken vakbondsorganisatie.

Gaat het om een staking buiten de onderneming, dan dient ook geen loon te worden betaald, maar is er sprake van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht, hetgeen recht geeft op werkloosheidsuitkeringen indien de nodige formaliteiten vervuld worden.

Mag ik uitzendkrachten tewerkstellen om het tekort aan werknemers op te vangen? Mag ik een uitzendkracht inzetten om stakende Peter te vervangen?

Tijdens een staking mogen geen uitzendkrachten worden ingezet om de stakende werknemers te vervangen. Het begrip staking evenals het daaruit voortvloeiende tewerkstellingsverbod wordt ruim geïnterpreteerd. Stakingen naar aanleiding van nationale vakbondsacties vallen ook onder het verbod.

In recente rechtspraak wordt er echter meer en meer het standpunt ingenomen dat het tewerkstellingsverbod geen algemeen verbod betreft. Er moet met name een onderscheid worden gemaakt tussen uitzendkrachten die reeds vóór de stakingsaanzegging werden tewerkgesteld bij de gebruiker en de uitzendkrachten die pas na deze stakingsaanzegging ingezet worden. De eerste groep wordt namelijk niet ingezet om de staking te breken of de negatieve gevolgen ervan te neutraliseren, terwijl dit bij de tweede groep wel het geval is. De tewerkstelling van de eerste groep wordt daarom als minder problematisch gezien dan de tewerkstelling van de tweede groep.

Wat kan ik doen als Nathan en Frederik de toegang tot het bedrijf blokkeren?

In geval van een blokkade kan een procedure worden ingeleid bij de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg. Dit kan aan de hand van een eenzijdig verzoekschrift, waarbij wordt verzocht om de blokkade te verbieden onder verbeurte van een dwangsom. Dit is mogelijk in hoogdringende situaties.